Törkiyä, Qırğızstan, Üzbäkstan häm Qazaqstan xäbärläre

II Xalıqara törki dönya mädäniyäte kongressı uzdı

2010nçı yılnıñ 19nçı-25nçe aprel könnärendä İzmirnıñ Çeşme ilçäsendä 40dän artıq ildän 400tän kübräk belgeç qatnaşqan II Xalıqara törki dönya mädäniyäte kongressı uzdı. Kongressnıñ açılış tantanasında Egey universitetı törki dönya tikşerenüläre institutı mödire Fikret Türkmen törki dönyadan 425 qunaqnı qabul itüläre öçen şat buluların belderde. Xalıqara törki mädäniyäte oyışması (TÜRKSOY) ğomüm särqätibe Düsen Kaseinov ta çığışında mondıy eşçänleklärneñ törki xalıqlarğa xas mädäni mirasnıñ tikşerelüe, saqlanuı häm tanıtıluı cähatennän zur ähämiyätkä iyä buluın assızıqladı. Kongress qısalarında ğilmi utırışlar folklor, törki dönya ädäbiyatları, törek tele häm şiwäläre, törek tarixı häm sänğate belän ğomüm mäs'älälär isemnäre astında 5 öleştän tordı. Törki dönya mädäniyäte häm sänğateneñ üsüe yulında kürsätkän häm kürsätüçe xezmätläre öçen Xalıqara törki mädäniyät oyışması öçen "Törki mädäniyätkä xezmät büläge"n oyışma ğomüm mödire Düsen Kaseinov aldı. Kongress Törkiyäneñ Mädäniyät häm Turizm İzmir törki dönyası biyü häm muzıka ansamble, Egey universitetı törek xalıq biyüläre ansamble, Karagöz häm Tuvalı şaman çığışları belän azağına yaqınlaştı.

Qırğız "Cäyrän Ana kire qayt" spektaklendä baş kütärü urın aldı

Qırğzıstanda barlıqqa kilgän baş kütärü säxnägä quyıldı. Başqala Bişkektağı Tunguç teatrında quyılğan "Cäyrän Ana kire qayt" isemle spektaklda ildäge maqäm-urın büleşüe, yäşäw öçen köräş kebek mäs'älälär alğı planğa çığarıldı. Spektaklda, ayıruça, berlek häm bergälekkä ireşä almağan ber cämğiyätneñ bergä yäşäweneñ mömkin bulmawı assızıqlandı. Cämäğatçelekkä Cäyrän Ananıñ yärdäm qulın suzuı häm ildäge ğawğanı beterüe telänä. Teatrnıñ rejisserı Camal Seydakmatova Qırğızstanda çıqqan waqiğalarnı säxnägä quyıp, xalıqqa berlek häm bergälek yullamasın yasarğa teläwlären citkerde. Seydakmatova bar ildä spektaklneñ uynalaçağın belderep, sänğatçelär bularaq bu yullamanı yasarğa däwam itteräçäklärenä basım yasadı. Cäyrän Ana – märxüm qırğız yazuçısı Çıñğız Äytmätov romanınıñ qaharmanı. Romanda Cäyrän Ana keşelek yuqqa çığu qurqınıçı belän oçraşqanda eşkä kereşep, tormışnı qotqara.

"Azärbaycan film atnalığı" Taşkentta uzdı

Üzbäkstan bäysez bulğannan soñ berençe tapqır Azärbaycan film könnären ütkärde. Azärbaycannıñ Üzbäkstandağı ilçelege häm üzbäk kinomatografiya oyışması xezmättäşlege belän oyıştırılğan "Azärbaycan film atnalığı" Taşkentta uzdı. Eşçänlek qısalarında azärbaycan rejisserları tarafınnan äzerlängän dokumental film häm filmnar üzbäk tamaçaşaçıları belän oçraştı. Ayıruça, Azärbaycan filmnarı belän bäyle räsem kütgäzmäse dä açıldı. Azärbaycannan kilgän akter häm rejisserlar da qatnaşqan açılış tantanasında çığış yasağan Azärbaycannıñ Üzbäkstan wäkil wazifasın başqaruçı Akif Aliyev bu eşçänlekneñ ike il arasında mädäni ölkädäge xezmättäşlek çılbırınıñ däwamı buluın äytte. Üzbäk Kinomatografiya oyışması başlığı Azam İshakov isä ike il arasındağı mönäsäbätlärneñ yaña çorğa kerüen citkerde. İshakov mädäni bäyläneştäge bu adımnarnıñ ike il xalıqlarınıñ ber-bersen tağın da yaqın tanuına yärdäm itüen açıqladı. Çığışlardan soñ film atnalığı rejisserı Ramiz Frataliyev bulğan "Xökemdarnıñ yazmışı" isemle filmnıñ qaraluı belän başlandı. Däwlät sänğatçese, rejisser häm töp roldäge uyınçı Refik Aliyev: "Bez – tuğan xalıq, törki tel xalıqları. Ber waqıt mondıy eşçänleklärne oyıştıru mömkinlegebez bulmadı. Bıyıl sentyabr ayında Baqıda üzbäk film atnalığı uzaçaq. Bu monnan soñ traditsional bularaq däwam itäçäk," – dide.

"Tuğan şähär" protokol imzası

Tarsus şähär xaqimiyäte Qazaqstannıñ Enbekşi qazaq töbäge Essik şähär xaqimiyäte belän protokol imzalap, tuğan şähär buldı. Şähär xaqimiyäteneñ mäcles zalında oyıştırılğan protokol tantanasında Tarsus şähär xaqimiyäte başlığı Burhanettin Kocamaz, Qazaqstan Enbekşi qazaq töbäge mäcles başlığı Adilbay Talkanbayev, Essik şähär xaqimiyäte başlığı Ashat Almabekov, törki xalıqlar mädäniyäte waqıfı ğomüm başlığı professor Ahmet Dağduran häm Essik şähärennän kilgän qunaqlar qatnaştı. Burhanettin Kocamaz monnan alda Germaniyanıñ Langen, Tatarstannıñ Aznakay häm Çanakkaleneñ Eceabat şähär xaqimiyätläre, Şvetsiyanıñ Malmö şähäre belän tuğan şähär buluların äytte. Enbekşi qazaq töbäge mäcles başlığı isä yasağan çığışında 1991nçe yılda Qazaqstan bäysezlegen qazanğaç, üzlären tanığan berençe ilneñ Törkiyä buluın belderep, Törkiyägä räxmätle buluların äytte.

Kayseri şähäre belän Qazaqstannıñ Pavlador şähäre arasında da tuğan şähär protokolı imzalandı. Qazaqstannıñ Änkaradağı ilçese Bagdad Amreyev räislegendäge qazaq wäkillegeneñ söyläşüläre qısalarında Kayseri belän Pavlador arasında iqtisadi häm mädäni xezmättäşlek belän ber rättän här ölkädä yaxşı mönäsäbätlär qorılıp, üsterelüen tä'min itü maqsatı belän "Tuğan şähär" alprotokol imzalandı. Protokolnı Kayseri şähär xaqimiyäte başlığı Mehmet Özhaseki belän Pavlador şähär xaqimiyät başlığı Bakitjan Zhulamanov imzaladı.

>>